‘Links in Europa moet zich naar mijn mening grondig hervormen.’ Dat zei oud-president Lula mij deze week tijdens mijn bezoek aan Brazilië. Ik ben daar met Hans van Heijningen en Peter Runhaar, twee Latijns-Amerika-deskundigen, geweest. Terwijl de landen in Europa gebukt gaan onder een grote economische crisis zien we elders in de wereld hoe mensen bezig zijn om hun samenleving op te bouwen. Zoals in Brazilië, waar socialisten de armoede bestrijden en banen creëren. Maar waar tegelijkertijd jongeren massaal de straat op gaan om te strijden tegen corruptie en voor betere voorzieningen.
We spreken ze allemaal. Donderdag sprak ik Nederlandse ondernemers in Brazilië, die hier veel mogelijkheden zien. De protestbeweging zien deze ondernemers als een roep om de jonge democratie van Brazilië te verdiepen. Vertegenwoordigers van de Arbeiderspartij (PT), de regeringspartij van oud-premier Lula en huidige premier Dilma Roussef, omarmen de protestbeweging, niet in de laatste plaats om de sleetsheid binnen de eigen partij aan te pakken.
Vrijdag eindigde ik waar ik me als oud-leraar misschien nog wel het meeste thuis voel: in de klas van Meire Regiane Goncalves in een oude buurt van São Paulo, waar veel migranten wonen en bittere armoede heerst. Juf Goncalves is niet alleen docent, maar ook een tweede moeder voor de kinderen, die op school elementaire dingen leren over seksualiteit en hygiëne. Juf is bijzonder kritisch over de politiek, die jarenlang buurten zoals deze aan hun lot heeft overgelaten.
Ciro Biderman van publieke werken in São Paulo laat ons zien hoe groot de opgave is om in deze miljoenenstad mensen te voorzien van fatsoenlijke woningen en fatsoenlijk water. Krottenwijken moeten niet worden afgebroken, maar opgeknapt. Mensen niet worden weggejaagd, maar op weg geholpen. Dat doet ook oud-voetbalinternational Rai, die in 1984 met Brazilië het wereldkampioenschap won en nu een project leidt waar kansarme jongeren kunnen sporten en zichzelf cultureel kunnen ontwikkelen.
Emile Roemer in gesprek met Lula, oud president van Brazilië
Zaterdag hebben we nog meer cultuur gesnoven, in het Museu de Arte Moderna (MAM), dat ook een walhalla is voor skatend São Paulo. In dit museum voor moderne kunst is de politiek nooit ver weg: van de opkomst van de jonge Lula tot de protesterende jongeren van nu. We bezoeken in de stad jongeren die bomen planten, uit protest tegen een vastgoedproject en jongeren die zich een plein hebben toegeëigend om theater te maken. Deze jongere mensen hebben veel ten goede zien veranderen, maar dat maakt hen nog gretiger om nieuwe verbeteringen af te dwingen.
In Savador, een ‘kleine’ stad in Brazilië, maar vijf keer zo groot als Amsterdam, bezochten we in de wijk ‘De nieuwe hoop’ een opvanghuis voor ontheemde ouderen. De inwoners van deze stad bestaat grotendeels uit Afro-Brazilianen, afstammelingen van de slaven. Ouderen die niet meer voor zichzelf kunnen zorgen ook niemand hebben om voor hen te zorgen worden in het huis van Teresina Correa da Luz met liefde opgevangen.
In de favela Tancredo Neves-Beiru, een van de sloppenwijken van de stad, worden we niet alleen hartelijk ontvangen, maar discussiëren we ook volop over politiek en religie, de regering en de protesten. Bij de plaatselijke afdeling van de PT horen we opnieuw dat de jongeren van de protesten volledig steunen en zien als een voorbeeld en een les. ‘Het land moderniseert in razendsnel tempo, maar de politiek blijft hopeloos achter,’ citeert één van de jongeren de oude leider Lula.
Toen Lula zei dat links in Europa zich grondig moet vervormen, doelde hij op de sociaaldemocraten, die het neoliberalisme hebben omarmd en voor hem geen bondgenoot meer zijn in de strijd voor een betere wereld. Maar alle linkse partijen kunnen denk ik leren van wat nu in Brazilië gebeurt. Al die verschillende mensen die ieder op hun eigen manier werken aan een betere samenleving. Al die nieuwe hoop en al die nieuwe strijd. Er valt veel te leren in de nieuwe wereld.
Meer uitgebreide verslagen van onze bezoeken en ervaringen kunt u hier vinden.
Emile Roemer
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten