Gijs Rademaker presenteert de uitslagen van het onderzoek over racisme in Nederland
Meer bewustwording door demonstraties tegen racisme, maar ook ergernis over 'harde toon'
De afgelopen weken
kwamen tienduizenden mensen samen bij antiracismeprotesten in Nederland.
Zij deden een oproep aan witte Nederlanders: word je bewust van je
eigen gedrag. Wat is het effect van die oproep? Kijken mensen kritischer
naar zichzelf?
EenVandaag deed
onderzoek onder ruim 33.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel met
een witte huidskleur. Zij vertellen daarin wat zij vinden van de
protesten van de afgelopen weken, of het hen aan het denken heeft gezet
en of zij hun gedrag erop zullen aanpassen in de toekomst.
Racisme te lang onderbelicht geweest
Dat er werd gedemonstreerd tegen racisme
kan allereerst rekenen op veel begrip. Een meerderheid van de
ondervraagden (63 procent) vindt het goed dat hier nu tegen wordt
gedemonstreerd. Deze mensen hechten veel waarde aan het recht om te
protesteren en vinden dat iedereen dat moet kunnen uitoefenen.
Dit zijn vooral mensen die vinden dat
racisme in Nederland te lang onderbelicht is geweest. "Ik denk dat ik
nog niet voor de helft weet in hoeverre racisme in Nederland speelt,
omdat ik zelf blank ben", licht een panellid toe. Ook halen veel
ondervraagden de toeslagenaffaire aan als recent bewijs van
institutioneel racisme. "De extra controle van de Belastingdienst van
allochtone burgers is voldoende om te demonstreren. En daar houdt het
vast en zeker niet op."
Ergernis over schenden coronaregels en harde toon
Maar de eerste protesten in Amsterdam
riepen ook irritatie op bij ondervraagden. Zo werd er bij het eerste
protest, in Amsterdam, niet voldoende afstand gehouden. Driekwart van de
ondervraagden (72 procent) heeft daar geen begrip voor.
Daarnaast lijkt de toon van sommige
demonstranten een averechts effect te hebben op de steun voor de
demonstraties. Veel ondervraagden denken dat de protesten vooral
aanzetten tot meer verdeeldheid: "'Ik zal Zwarte Piet in zijn gezicht
trappen', excuses moeten maken voor slavernij, historische beelden die
worden vernield. Is dat verbindend gedrag?"
Lees ook
 |
| 202006 Black Lives Matter-demonstratie op het Malieveld in Den Haag(Foto: indebuurt.nl) |
Een derde bewuster door demonstraties
De demonstraties hebben een derde van de
mensen (32 procent) aan het denken gezet over hun eigen gedrag. Zij
geven in het onderzoek aan door de protesten nu bewuster te zijn. Een
panellid licht toe: "Ik denk dat heel veel Nederlanders, tot op zekere
hoogte ikzelf ook, zich nu pas bewust worden van het alledaagse racisme
in Nederland." En een ander: "Ik denk dat vele vormen van subtiel
racisme ("waar kom je oorspronkelijk vandaan", bijvoorbeeld) nu steeds
helderder worden."
40 procent van de ondervraagden zegt naar
aanleiding van de protesten actie te hebben ondernomen. Zo is 20 procent
meer gaan nadenken, lezen en praten met hun directe omgeving over
racisme. 5 procent heeft een zwart vlak gepost op sociale media om steun
te betuigen aan de demonstranten en 12 procent heeft iets anders gepost
of geliket over dit thema.
Meesten niet aangesproken door boodschap demonstraties
Maar bij de meeste mensen (62 procent)
zetten de protesten niet aan tot meer bewustwording. Voor de helft zijn
dit mensen die zeggen dat ze al vóór de huidige discussie bewust waren
van hun gedrag en zien geen reden om daar nog iets aan te doen.
Een panellid: "Ik ben altijd aardig en
begripvol voor iedereen en dat verwacht ik van mijn medemens ook." Deze
groep is vooral jong en stemde bij de landelijke verkiezingen van 2017
op linkse partijen.
Lees ook
Opgelaten door 'dwingend vingertje'
Maar de andere helft voelt zich niet
aangesproken vanuit een gevoel van weerzin. Zij letten voor de protesten
niet nadrukkelijk op hun gedrag en doen dat nu ook niet. Zij vinden de
hardheid van de toon tijdens demonstraties en de discussie erna
onprettig en voelen zich gedwongen een kant te moeten kiezen. Een
panellid licht toe: "Als je niet tegen demonstreert ben je voor, lijkt
het wel. Ik voel me opgelaten door het dwingende vingertje."
Veel mensen in deze groep ontkennen niet
dat racisme bestaat in Nederland, maar denken dat de daadwerkelijke
omvang ervan niet in verhouding staat tot de ophef van de huidige
discussie. Zij zijn ervan overtuigd dat alle bevolkingsgroepen
discrimineren op huidskleur en alleen zij nu verantwoordelijk worden
gehouden. Eén van hen in het onderzoek: "Het is allemaal zo overdreven.
Veel mensen op de Dam roepen op hun beurt van alles naar andere
bevolkingsgroepen. Er wordt met zoveel maten gemeten."
Hoe ouder, hoe minder bereidwillig
Opvallend is dat deze groep lang niet
alleen bestaat uit kiezers die sceptisch zijn over de multiculturele
samenleving, zoals die van de PVV en Forum voor Democratie. Ook veel
kiezers van de VVD, CDA, SP en 50PLUS zijn vanuit frustratie over de
huidige discussie niet van plan naar hun eigen gedrag te kijken als het
gaat om racisme. Ook geldt in dit onderzoek: hoe ouder, hoe minder
bereidwillig.
Kortom: witte mensen en mensen van kleur
vinden elkaar in het afkeuren van racisme. Als een derde van de witte
mensen daadwerkelijk bewuster wordt van het eigen gedrag is dat winst
voor de demonstranten. Tegelijk roept dit onderzoek de vraag op of de
protesten meer impact zouden hebben als het debat anders wordt gevoerd.
De hardheid van de discussie frustreert ook mensen die doorgaans
gematigd zijn, maar nu afhaken.
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten