maandag 11 november 2019

ANALYSE GROENE / ENERZIJDS - ANDERZIJDS: 'De verkapte boodschap van Trumps impeachment' & Verkeerd Signaal Rutte & Maxima / PUTIN, ORBAN, UKRAÏNE / INVLOED TV / IMPEACHMENT ONDERZOEK /

Cartoon: Groene Amsterdammer, Milo



De verkapte boodschap van Trumps im-peach-ment


We hebben nog een jaar te gaan tot de Amerikaanse presidentsverkiezingen, en in de Verenigde Staten vechten twee politieke shows om aandacht, alsof het gaat om televisiezenders waartussen het lastig kiezen is. Op kanaal één: de verkiezingscampagne, zowel bij de Democraten als bij Trump, die de weg naar november 2020 begon door Oekraïne het mes op de keel te zetten in de hoop Joe Biden te kunnen dwarsbomen. Op zender twee: de impeachmentprocedure die daar het antwoord op is. Deze uitzending zal duren zolang de Democraten denken dat het gunstig voor ze is om een parade van getuigen te laten passeren die een boekje opendoen over Trumps poging zijn ambt in te zetten voor eigen politiek gewin.

Heen en weer zappend is het makkelijk om uit het oog te verliezen wat hier op het spel staat, naast de vraag wie de bovenliggende partij is in Washington. De impeachmentkwestie is een verkapt debat over Amerika’s geopolitieke oriëntatie en over de fundamentele keuze tussen democratie of een sterk verwaterde versie daarvan. Het is geen toeval dat Oekraïne daarin een sleutelrol speelt. In dat land zwaait de naald al vijf jaar heen en weer tussen liberale democratie à la Europa (en à la Amerika vóór Trump) en democratie naar Russisch voorbeeld, waar zakelijke belangen, desinformatie en machtsvertoon bepalend zijn.

Het was een klein bericht, ondergesneeuwd in de nieuwsstroom over het impeachment, maar The New York Times ontdekte dat Trumps vijandige opstelling naar Oekraïne zich openbaarde direct na een bezoek van de Hongaarse premier Viktor Orbán aan het Witte Huis. Orbán loopt in de pas met Poetin, die Oekraïne plaatst binnen de Russische invloedssfeer en ziet als land waar je straffeloos stukken territorium kunt claimen. Het zou ook niet verbazen als Trumps overtuiging dat Oekraïners ‘vreselijke mensen’ zijn, is gevormd door zijn privégesprekken met Poetin. Hetzelfde geldt voor Trumps schijnbare geloof in de complottheorie dat niet Rusland maar Oekraïne de Amerikaanse verkiezingen van 2016 hackte.

Dat Trump vervolgens militaire steun aan Oekraïne op pauze zette, speelde Rusland in de kaart. De Amerikaanse hulp was bedoeld ter versterking van Oekraïense defensie in het Donetsbekken, waar een conflict met Rusland wordt uitgevochten. Ook het wegsturen van Marie Yovanovitch, de Amerikaanse ambassadeur in Oekraïne, diende Russische belangen. De ervaren Yovanovitch, die in haar getuigenis in het Congres zei zich ‘bedreigd’ te voelen door Trump, was al vóór diens aantreden in functie en vertegenwoordigde de doctrine dat Oekraïne gesteund moet worden in het bestrijden van corruptie, het verstevigen van de democratie en bij de verdediging tegen Russische agressie.

Trump lijkt Oekraïne vooral als wingewest te zien. Voordat hij president werd, probeerde hij er zonder succes hotels te bouwen. Eenmaal in het Witte Huis zoekt hij er politiek in plaats van financieel gewin (al is bij Trump nooit helemaal duidelijk waar de grens ligt tussen die twee).

Dat de impeachmentprocedure een slepend proces gaat worden komt ook doordat Oekraïne de aanleiding vormt. Voor velen zit de pijn niet zozeer bij Trumps pogingen een politieke rivaal te beschadigen, maar in de geopolitieke implicaties van de manier waarop hij dat deed. Het afschilderen van Oekraïne als een hopeloos corrupt land en het lichtvoetig omspringen met militaire steun betekent dat Amerika van kant wisselt in het conflict dat daar wordt uitgevochten. Dit is waarom zoveel hooggeplaatste functionarissen binnen het State Department bereid zijn te getuigen: ze voelen zich in de steek gelaten door de hoogste bevelhebber die de jarenlange strijd voor democratie – en de Amerikaanse belangen die daarmee gemoeid zijn – het raam uit gooit.


De lange strijd voor democratie wordt het raam uit gegooid
Dit past natuurlijk in een patroon. Zijn ontvankelijkheid voor Russische steun tijdens de verkiezingen, zijn hoop dat Poetin zijn ‘nieuwe beste vriend’ zou worden, zijn zakelijke verknooptheid met Russisch geld; in alles hanteert Trump een hiërarchie van belangen waarin de VS niet op de eerste plaats lijken te staan. Impeachment is slechts een onderstreping daarvan.

**

Lees ook:





De uitkomst van het Mueller-onderzoek

Tolereert Amerika een president die zich door Rusland liet helpen?

Dankzij de Rusland-onderzoeken is feit van fictie gescheiden. Dit betekent het einde van het juridische hoofdstuk, nu is de politiek aan zet.

Casper Thomas, 24 april 2019  
**


Buitenland

Passé

Over de wereld buiten Rusland is Poetin minder vaag dan over de Russische ambities. ‘Het liberale idee is overbodig geworden’, zei hij tegen de FT. ‘(Liberalisme) veronderstelt dat er niets hoeft te gebeuren. Dat migranten straffeloos kunnen moorden, plunderen en verkrachten omdat hun rechten als migranten moeten worden beschermd.’ Dat Poetin graag dit soort karikaturen van een verweekt Europa schetst is bekend. De waardering voor Rusland van rechtse politici in Europa is een nieuwer verschijnsel. Die loopt via het geloof in diezelfde karikatuur en is gebaseerd op de politiek dubieuze logica dat een gedeelde weerzin automatisch ook een politieke vriendschap inhoudt. Een raadsel van deze tijd: waar is de conservatieve cultuurcriticus die Poetins aanval op de democratie en rechtsstaat verwerpt?

Van Donald Trump hoeven we dit in ieder geval niet te verwachten. Toen hem op de recente G20-top in Osaka werd gevraagd of hij Poetins analyse in het FT-interview deelde, antwoordde de Amerikaanse president bevestigend door te wijzen op San Francisco en Los Angeles, steden die volgens Trump ‘een treurig aangezicht’ boden omdat ze bestuurd worden door ‘liberal people’. San Francisco en LA dienen hier als rechts steno voor niet-wit en niet-heteroseksueel, een bewijs dat racisme en homofobie aan die kant van het politieke spectrum hand in hand gaan...............
..........
....................
In de context van die wereldwijde confrontatie tussen liberalisme en zijn vijanden krijgen politieke handelingen extra gewicht omdat ze bepalen naar welke kant de balans doorslaat. En dus is er verontwaardiging wanneer koningin Máxima praat met de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman zonder de moord op journalist Jamal Khashoggi ter sprake te brengen. En dus klinkt in Nederland kritiek wanneer Mark Rutte lachend op de foto gaat met Jair Bolsonaro, de illiberale leider van Brazilië, zoals hij eerder dit jaar deed tijdens het World Economic Forum. Nu democratie en rechtsstaat wereldwijd onder druk staan is de schijnbare verbroedering op dit soort internationale fora dubbelhartig. Liberale democratie is goed voor thuis, maar op het internationale toneel schuifelen we wat wanneer de Amerikaanse president grapt dat Rusland tenminste geen last heeft van fake news en gaan we daarna lachend op de foto met zijn dochter.

Het idee dat de diplomatieke opstelling, de dialoog en het tactisch verzwijgen van pijnlijke onderwerpen altijd beter is dan harde confrontatie is de luxe van een vorig tijdperk waarin veel leiders aannamen dat de wereld toch vanzelf richting liberale democratie bewoog. Inmiddels gebruiken de tegenstanders van de liberale democratie de internationale fora om hun antiliberalisme te spuien. We staan erbij en kijken ernaar. Met elke lachende foto, elke ingeslikte zin tegen autoritaire leiders, onder wie Donald Trump, prikken liberale democraten een gat in de ideologie die ze zouden moeten verdedigen.


De complete Column 'Passé' van Casper Thomas lees je   ---  Hier  ---

 Casper Thomas (1983) is sinds 2010 redacteur bij De Groene Amsterdammer. Momenteel schrijft hij vanuit standplaats Washington DC over de democratie in Amerika en elders in de wereld. Meer




Geen opmerkingen:

Een reactie posten