DE WERELD STAAT IN DE FIK...MAAR WAT DOEN WE ERAAN? 'Onderzoek: door ontbossing sterven wereldwijd ruim 28.000 mensen per jaar / #NRC NIEUWS #CARTOON #KAMAGURKA / EVEN NADENKEN /

 

Cartoon van 'Kamagurka' op Groene.nl , 26 februari 2021 meer 'K' op de Groene   ---  Hier ---

 

Onderzoek: door ontbossing sterven wereldwijd ruim 28.000 mensen per jaar

Nieuws

Ontbossing Het is het eerste onderzoek dat een wereldwijd sterftecijfer verbindt aan hitte als gevolg van ontbossing. „Bossen kunnen letterlijk mensenlevens redden.”

• Auteurs

  • Julia Vié

• Gepubliceerd op 28 augustus 2025 NRC.nl Originele artikel  ---  Hier  ---

• Leestijd 2 minuten

Wereldwijd vallen jaarlijks meer dan 28.000 doden door ontbossing, het kappen van bomen. Dat blijkt uit onderzoek dat woensdag is gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift Nature Climate Change. Wetenschappers rekenden uit hoeveel mensen van 2001 tot 2020 zijn bezweken als gevolg van de hitte die volgt op tropische ontbossing. Het is het eerste onderzoek dat daar een wereldwijd sterftecijfer aan verbindt.

Over twintig jaar tijd komt de studie tot ruim een half miljoen doden. De meeste slachtoffers vallen in Zuidoost-Azië. Daar gaat het om gemiddeld 8 doden per 100.000 inwoners van gebieden waarin veel ontbossing plaatsvindt. Naast Zuidoost-Azië gaat dit ook om tropische gebieden in Afrika, Noord- en Zuid-Amerika.

Waarschijnlijk ligt het daadwerkelijke aantal doden hoger. Dat de temperatuur in twintig jaar tijd is gestegen door de CO2-uitstoot die vrijkomt bij ontbossing, is namelijk niet meegenomen. In tropische gebieden komt meer dan een derde van de totale hittesterfte door ontbossing.

„Fantastische inzichten”, zegt Stefan Dekker, Amazonedeskundige en directeur van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) aan NRC. „Deze studie laat goed zien hoe onze gezondheid is gekoppeld aan de gezondheid van de aarde. Bossen kunnen letterlijk mensenlevens redden.”

Eerder onderzoek wees al uit dat blootstelling aan hitte dodelijk kan zijn, onder meer vanwege verhoogde kans op hart- en vaatziekten. „Het gaat hier bijvoorbeeld om mensen die de hele dag op het land werken”, legt Dekker uit. „Afhankelijk van onder andere lichaamsbouw vindt er een plotselinge omslag plaats in het functioneren van de mens tussen 36 en 40 graden buiten, soms met dodelijk gevolg.” In totaal kregen 345 miljoen mensen in tropische gebieden te maken met hogere temperaturen als gevolg van ontbossing.

Lokaal managen van klimaat

Achter het redden van mensenlevens door bossen gaat geen ingewikkeld klimatologisch mechanisme schuil. Bossen bieden simpelweg schaduw, dat zorgt voor verkoeling. In bossen vindt ook meer verdamping plaats dan elders. Een deel van de energie gaat dan in die verdamping zitten en niet in temperatuuropbouw. Dekker: „Bossen worden ook wel gezien als een natuurlijke airconditioning.”

Bovendien zorgen ze voor regen, die weer belangrijk is voor de landbouw waar mensen afhankelijk van zijn. In landbouwgebieden ten zuiden van de Amazone valt nu minder regen, omdat verderop, in de Amazone, wordt ontbost – ironisch genoeg om meer landbouwgrond vrij te maken.

Volgens Dekker toont deze studie hoe belangrijk het „lokaal managen” van klimaat is, waar steeds meer onderzoek naar wordt gedaan. Niet alleen op internationaal niveau moeten maatregelen worden getroffen tegen opwarming van de aarde, maar ook lokaal kunnen aanpassingen helpen om mensen te beschermen. Het gaat dan bijvoorbeeld om schaduw creëren in landbouwgebieden.

Toch moeten we het lokaal managen van het klimaat niet zien als een manier om de wereldwijde temperatuur te verlagen, waarschuwt Dekker. De rol van herbebossing is lokaal groot, maar heeft een kleiner effect op de mondiale temperatuur. „Om klimaatverandering tegen te gaan moeten we minder CO2 uitstoten; met meer bomen planten redden we het niet.”

Europese verantwoordelijkheid

Jaarlijks verdwijnt wereldwijd ruim 10 miljoen hectare bos, blijkt uit een schatting. Na China is vooral de Europese Unie verantwoordelijk voor de internationale handel die voor ontbossing zorgt, aldus het Wereldnatuurfonds. Tropische bossen worden gekapt voor onder meer hout of landbouw. Producten die daaruit voortkomen (palmolie, rubber, koffie en cacao bijvoorbeeld) worden (ook) geïmporteerd door Europa.

In 2017 werd 16 procent van de ontbossing gelinkt aan Europese consumptie. Nederland kwam er in dat onderzoek niet goed uit: waar de gemiddelde Europeaan verantwoordelijk was voor zo’n 5 vierkante meter ontbossing in 12 jaar tijd, kwam 18 vierkante meter voor rekening van de Nederlander. De EU heeft een nieuwe ontbossingswet aangenomen, al werd die vorig jaar uitgesteld tot eind 2025.

Lees ook

NRC bezocht onlangs de mennonieten, die een groeiende bedreiging voor het Amazonewoud vormen