zaterdag 29 november 2014

Mooie Initiatieven - Natuur/Onderwijs: 'Liever vogels dan pesters op het plein'

TEKST MAAIKE BEZEMER − 18/01/14
De kinderen van juf Eveline weten precies wat een koolmees is. En straks wordt hun speelplek ook nog groen.

De Utrechtse basisschool de Piramide heeft aan alle kanten pleinen, maar ze zijn saai en kaal. Vier bomen, een minimale grasstrook, prikkelstruiken en heel veel tegels. Het uitzicht van juf Eveline Gaspersz vormt een groene uitzondering. Onder haar raam plantte ze een vlinderstruik, aardbeienplantjes, tijm en munt. Tegen het kozijn timmerde ze een vogelhuisje en in de kronkelwilg bungelen vetbollen.

Ze is in haar uppie alvast begonnen, maar heeft inmiddels volop steun voor nog meer groene plannen. Bij de Pluk van de Pettefletprijs bleef het bij een eervolle vermelding. Maar Jantje Beton draagt in het voorjaar maar liefst 50.000 euro bij aan een gezond en groen schoolplein. En dan heeft Eveline pas nog 1000 euro van de Vogelbescherming binnengehaald.

Aan de vogeltelling van dit weekend hoeft haar groep 1/2 nog niet mee te doen: de klas ziet vooral mezen. Lisanne weet het precies: koolmeesjes.

De ijsvogel kent ze ook, al is ze die nog nooit in het echt tegengekomen. "Die is ook heel, hoe noem je dat ook al weer, onzienbaar."

Ze kent de soort van de 'vingerpopjes' die juf Eveline via internet heeft aangeschaft. De vier- en vijfjarigen lepelen de namen zo op. Tom noemt het roodborstje, want die heeft hij in zijn vakantie ook gezien. "En die vloog niet weg", vertelt hij. Thijmen kiest de zwaan. Die woont bij het water, weet hij. "Dat kun je ook zien aan zijn grote zwempoten", leert Eveline hem meteen. En waar leeft de uil? "In de nacht", zegt de klas.

Hajar heeft al eens een egel van dichtbij gezien, vertelt ze in de kring. Die had de juf in haar tuin gevonden. Voordat ze het jonkie naar de egelopvang bracht, ging ze eerst even langs de kinderen. Gaspersz is geen lid van een natuur- of vogelclub. "Natuur heeft gewoon mijn belangstelling en ik ga ook graag naar buiten. Het doet mij goed, dus dat moet voor de kinderen ook zo zijn."

Er gebeurt ook wel iets in de andere klassen hoor, verzekert ze. "Groep 7 kijkt school-tv: Nieuws uit de natuur. En ze onderhouden schooltuinen, een wijk verderop. Maar dat is voor de kleintjes te ver lopen."

De Piramide staat in het Utrechtse Zuilen, een gemêleerde buurt. Naast Marokkanen en Turken zijn er inmiddels ook Polen en Oekraïners. En

behalve de lage inkomens zijn er ook steeds meer hogeropgeleiden. Gaspersz: "We zijn altijd erg op taal en rekenen gericht, maar de belangstelling voor andere onderwerpen als groen en goede voeding neemt toe." Liefst combineert ze de dingen. "Als we hier leren over rupsen en vlinders, helpt het natuurlijk dat je ze ook echt kunt zien op de vlinderstruik." Deze morgen hebben de kinderen pindaslingers opgehangen en meteen een liedje geleerd over vogels en voer. Spreeuw rijmt op sneeuw, weten ze nu.

Zuilen heeft veel lage flats en rijtjeswoningen zonder voor- of achtertuin. "De leefwereld bestaat hier vooral uit steen", zegt John van Batenburg, directeur van de Piramide. Een groen plein brengt kinderen niet alleen gevoel voor natuur bij, het bevordert beweging en prikkelt de fantasie. En het voorkomt pestgedrag, weet de schoolleider. "Ook bij ons wordt gepest. Logisch. Als je je verveelt, ga je klieren. En als de jongens alleen maar heen en weer kunnen rennen, komen ze vroeg of laat in botsing met andere groepjes."

Aan de wand van de personeelskamer heeft Van Batenburg een bericht van Alterra geprikt. Dat Wageningse onderzoeksinstituut bekeek afgelopen jaar vier Rotterdamse schoolpleinen die met geld van Economische Zaken waren vergroend. Als een plein aantrekkelijker wordt gevonden, verbetert het sociale klimaat: kinderen waren aardiger voor elkaar en er werd minder ruzie gemaakt.

Het is echter wel zaak dat de nieuwe inrichting zorgvuldig en deskundig gebeurt, waarschuwt Alterra. Het werkt vooral positief als de kinderen, ouders en leerkrachten mogen meedenken en als door hen bedachte speeltoestellen ook echt worden aangeschaft.

Organisaties als IVN en het RIVM helpen de Piramide straks met het ontwerp. "Jantje Beton eist dat we afspraken maken met het buurthuis en de
naschoolse opvang, zodat ook andere kinderen hier kunnen spelen", vertelt Van Batenburg. Elke leeftijdsgroep krijgt zijn eigen zone. Plekken om te verstoppen, maar ook hangplekken voor de grote meiden.

Bij de Rotterdamse scholen kon het volgens Alterra wel wat avontuurlijker. Veel ouders en leerkrachten hebben nog bezwaar tegen spannende klim- of verstopplekken omdat die onveilig zouden zijn, of omdat de kinderen dan te vies worden. En alleen maar groen en vogelvriendelijk is ook niet goed. De jongens willen wel graag voetballen. Ook daar heeft Van Batenburg een sponsor voor gevonden. De Cruijf Foundation laat een
voetbalcourt aanleggen.


Tips om vogels te trekken De Vogelbescherming heeft vijf scholen 1000 euro gegeven. Een vogelvriendelijk plein brengt natuur in de wijk en zorgt dat kinderen het belang ervan zien. De punten waarop de plannen zijn beoordeeld, lokken vogels naar elk stuk grond. Vijf tips:

1. Plaats waterschalen of maak een vijver.

2. Plant inheemse bomen en planten met vruchten en zaden.

3. Hagen zijn beter dan hekken en begroeide gevels beter dan kale.

4. Zo min mogelijk bestrating: maar gestapelde tegels of dakpannen kunnen weer wel. Ze trekken insecten.

5. Kasten helpen vogels aan nestgelegenheid.

Vogelles
Scholen die kinderen meer vogelkennis willen bijbrengen, kunnen terecht op vogelbescherming.nl. Bij 'shop&fun' staan spelletjes voor digibord of online gamen.

Op de website staat ook een zoekkaart met bekende tuinvogels. Dit weekend is de landelijke tuinvogeltelling.

Op www.beleefdelentejunior.nl kunnen klassen vanaf 1 maart weer live meekijken in vogelnesten.

In haar winkel in Zeist verkoopt de Vogelbescherming een nestkast met infraroodcamera (100 euro).

De pluche vogels zijn online te bestellen via www.puppetsbypost.com

Geen opmerkingen:

Een reactie posten