In het nieuws
Onze beschamende vluchtelingenopvang is onnodig
Weer is het chaos rond de opvang van asielzoekers in Nederland. In aanmeldcentrum Ter Apel moeten mensen op stoelen slapen, duizenden asielzoekers zijn ondergebracht in tenten en hallen zonder privacy en rust, in bomvolle asielzoekerscentra zijn de hygiënische omstandigheden bar en boos, mensen voelen zich onveilig, melden berovingen en bedreigingen, procedures duren te lang, statushouders schuiven niet door naar een woning. Het gevolg, al vaak geconstateerd: veel asielzoekers lopen tijdens hun asielverblijf in Nederland een nieuw trauma op.
En dit komt niet door de oorlog in Oekraïne. Het speelt al jaren. Afgelopen najaar trok het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (coa) ook al aan de bel. Ook toen was de druk op Ter Apel te hoog, verbleven mensen onder mensonterende omstandigheden in hallen, tenten en stacaravans, en werden gemeenten opgeroepen meer opvangplekken te creëren.
Het komt ook niet doordat er plotseling een enorme toeloop van asielzoekers naar Nederland is. Er is namelijk geen sprake van een migratiecrisis zoals in 2015, maar van een opvangcrisis. ‘Er is weinig terechtgekomen van afspraken tussen gemeenten, het rijk en het coa over een flexibelere opvang’, zei Monique Kremer, voorzitter van de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken al in het najaar tegen de nos. Voor een idee van de aantallen: op 1 maart zaten er in totaal 37.465 mensen in een coa-locatie – niet meer dan in een gemiddeld voetbalstadion passen – hiervan zijn er zo’n 25.000 asielzoeker, de anderen zijn statushouders die wachten op een woning.
Gemeenten wordt al sinds 2019 gevraagd om extra opvangplekken, maar slechts één op de zes gemeenten heeft een vorm van asielopvang. De vrijblijvendheid van het Nederlandse opvangmodel werkt dus niet. ‘Er moeten echt instrumenten komen dat het rijk dwang kan uitoefenen en kan aanwijzen richting een gemeente van: u gaat nu deze mensen opnemen want het gaat zo niet verder’, zei voorzitter Hubert Bruls vorige week na afloop van het veiligheidsberaad.
Gemeenten wijzen naar de wooncrisis, daardoor zouden ze te weinig statushouders een woning kunnen bieden. Maar dat is lang niet het hele verhaal. In 2015 en 2016 sloot het coa met veel gemeenten contracten af voor opvang. Onder druk van burgerprotesten beloofden gemeentebesturen toen dat het voor maximaal vijf jaar zou zijn. Veel van die contracten lopen nu dus af. Per 1 april zijn weer dertien contracten opgezegd. Nieuwe plekken krijgt het coa slechts mondjesmaat aangeboden en dan vaak alleen voor tijdelijke noodopvang. Per 1 mei dreigen nog eens negen azc’s te sluiten.
Vandaar de frustratie van de 25 veiligheidsregio’s. Door de tienduizenden Oekraïense vluchtelingen is het probleem nog nijpender geworden, maar wordt ook zichtbaar dat veel gemeenten best geschikte locaties hebben. ‘Er zijn gemeenten waar honderden plekken beschikbaar zijn die ze niet beschikbaar stellen’, zei Koen Schuiling, voorzitter van Veiligheidsregio Groningen afgelopen week tegen de nos. ‘En dus moet het rijk kunnen zeggen: gij zult meewerken aan de opvang van statushouders of asielzoekers.’ Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Eric van der Burg (vvd) gaat gemeenten nu inderdaad dwingen om op korte termijn duizenden statushouders te huisvesten.
Daarmee is het onderliggende probleem echter niet opgelost. Al jaren gaan de kabinetten-Rutte om met vluchtelingen alsof het een kortstondige crisis betreft. Maar als de asielopvang zich kan aanpassen aan wisselende aantallen, zou het niet steeds zo’n chaos zijn. De Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken drong daar al in 2017 op aan in het rapport Pieken en dalen: ontwikkel een langetermijnvisie, met structurele financiering van de opvang en de ind, in plaats van direct af te schalen als er even minder asielzoekers zijn. De talrijke burgerinitiatieven die Oekraïense vluchtelingen helpen en de tienduizenden mensen die bereid zijn Oekraïners in huis te nemen, laten zien dat er in de samenleving veel meer draagvlak is dan politici denken. De beschamende beelden van vluchtelingen in koude tenten zijn helemaal niet nodig.
Nr. 14 /
Boekenweek
Hoe vinden we de eerste liefde terug in films en literatuur?
*
Achtergrond
De bus naar Krakau
Niet de overheid zorgt voor de vluchtelingen uit Oekraïne, maar burgerinitiatieven doen dat
*
Elementen van de toekomst
Fosfaat wordt niet alleen veel duurder, maar ook een reden van oorlog
*
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten