Cartoon van Tom Janssen voor Trouw.nl, 'Tom' won vele Prijzen, w.o. de Tweede bij World Press Cartoon 2009, in de categorie Editorial Cartoon. Veel meer Cartoons van 'Tom' op zijn site: --- Hier ---
Van buitenaf is de EU één blok
Originele artikel en veel meer van Caroline de Gruyter over Europa op NRC.nl --- Hier ---
Zondag gaan de Zwitsers naar de stembus om antwoord te geven op de vraag: moet het akkoord met de Europese Unie over vrij personenverkeer de prullenbak in?
De Zwitsers zijn gek op soevereiniteit. De meesten willen geen lid worden van de EU: ze denken dat ze nu soevereiner zijn. Al in 2014 bleek dat ze vrij personenverkeer met de EU problematisch vinden. Toen stemde 50,3 procent vóór immigratiequota, die nooit echt zijn uitgevoerd. Toch wil zondag, volgens de laatste peilingen, maar 35 procent vóór stemmen. 63 procent is tegen, 2 procent aarzelde nog.
85 procent van de migranten in Zwitserland is Europees. Ook trekken dagelijks tienduizenden Italiaanse, Duitse of Franse grenswerkers het land in en uit. De rechtspopulistische SVP, ’s lands grootste partij die dit referendum initieerde, klaagt over files, stijgende huren en hoge Zwitserse lonen die dalen door de influx van ‘goedkope’ Duitse ingenieurs, Italiaanse IT-werkers of Franse verpleegkundigen.
Waarom de SVP waarschijnlijk toch het referendum verliest? Omdat de Zwitserse zorg en horeca ongeveer stilvallen zonder Europese migranten. Omdat migratie uit de EU nog niet de helft is van wat het in piekjaar 2013 was (in 2019 30.000; destijds 68.000) en de lonen helemaal niet dalen. Maar de belangrijkste reden is dat Zwitserland meer dan 120 aparte samenwerkingsakkoorden heeft met de EU, waarvoor een ‘guillotineclausule’ geldt: als een van beide partijen één akkoord opzegt, vervallen veel andere akkoorden automatisch ook. Voor soevereiniteit over hun grenzen zou Zwitserland een hoge prijs betalen: minder toegang tot de Europese interne markt, geen Schengen, uitsluiting van EU-onderzoeksprojecten, geen erkenning meer van de Zwitserse beurs enzovoort. En kijk op de kaart: het land wordt omringd door EU-landen. De EU is met 60 procent de grootste handelspartner. De VS zijn tweede, met 12 procent. Een ‘ja’ op zondag zou, kortom, harakiri zijn.
Als je de EU van binnenuit bekijkt, zie je vooral zwakheid en verdeeldheid – maar kijk je van buitenaf, dan zie je één machtig, onwrikbaar blok. Binnen ruziën we over klimaatdoelen, de rechtsstaat, de euro of sancties tegen Wit-Rusland, en klagen we constant dat we zwak zijn en geopolitieker moeten worden omdat iedereen ons anders tegen elkaar uitspeelt. Buiten zien ze die gevechten wel, maar weten ze: zodra de 27 het eens zijn, staan EU-compromissen als een huis en worden ze keihard afgedwongen, óók buitengaats.
Landen als Zwitserland en Noorwegen nemen vluchtelingen uit Moria op, willen meedoen aan Europese corona-apps en gaan vermoedelijk iets bijdragen aan het nieuwe EU-Covid-herstelfonds. Oekraïeners maken kaas en schroefjes volgens EU-regels. De Britten willen blijven meedraaien in het Europese gezondheidssysteem en hebben nu spijt dat ze uit het Europese Galileo-satellietproject zijn gestapt: zelf kunnen ze zoiets nooit optuigen. Sommigen willen alweer aanhaken.
Deze landen hoeven dat allemaal niet te doen. Maar ze vinden dat ze zichzelf in de voet schieten als ze het niet doen.
De Duitse socioloog Stephan Lessenich heeft Europa eens een Externalisierungsgesellschaft genoemd. Dat wil zeggen: de EU projecteert zijn macht tot ver buiten de grenzen. Niet om anderen te benadelen (al gebeurt dat zeker), maar om zijn eigen model en lidstaten te beschermen.
De Zwitsers zijn uiteraard vrij om zondag vrij personenverkeer te torpederen. Maar ze dragen zelf de consequenties. Brexit leidt tot scherpe Franse grenscontroles na 1 januari. Maar de Britten krijgen dit als een boemerang terug, nu al: omdat wachttijden voor vrachtwagens bij Dover dan oplopen tot twee dagen raakt heel Kent verstopt. De regering wil nu speciale vergunningen verlenen voor Kent – waarmee dit een bufferzone wordt tussen het VK en de EU. Over soevereiniteit gesproken. Er zijn al vlaggen ontworpen voor een onafhankelijk Kent.
Wanhoop niet over de EU. Erbuiten is het erger.
Caroline de Gruyter schrijft wekelijks over politiek en Europa.
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten