SHARTIE AART DEKKER / WAAROM PIETER OMTZIGT, WAAROM? Pieter Omtzigt is de kingmaker en zijn potentieel aan kiezers was gigantisch, maar hij werkt zichzelf steeds in de problemen, of...? / NSC Nieuw Sociaal contract #formatie -

Aantrekkelijke opties voor Omtzigt zijn er niet, wel onaantrekkelijke. Onaantrekkelijk is toch kiezen voor samenwerking. Onderzoekers van het Zweedse V-Dem Instituut publiceerden in 2020 een overzicht van manieren waarop democratische partijen kunnen reageren op ‘illiberale uitdagers’ – partijen die onder meer de rechtsstaat ondergraven. Alle reacties hebben nadelen, maar samenwerking lijkt het risicovolst. In het bijzonder waarschuwen de onderzoekers voor het regeren met illiberale partijen ‘in de hoop deradicalisering te bereiken’.

* 

SHARTIE AART DEKKER - WAAROM PIETER OMTZIGT, WAAROM? 

Pieter Omtzigt is de kingmaker en zijn potentieel aan kiezers was gigantisch, maar hij werkt zichzelf steeds in de problemen, of...? 

NSC Nieuw Sociaal contract #formate

Ik ben dan wel links, ik ben ook niet eenkennig; er zijn echt wel politici ´ter rechter zijde´ waar ik bewondering voor heb, die ik sympathiek vind en die een programma uitdragen waar ik een en ander van mijn gading kan vinden.

Toch zal ik er niet snel op stemmen, want...ze zijn rechts, dus eigenlijk klopt er dan ´iets´ niet...

Bij Pieter Omtzigt speelt dit verschijnsel wel heel sterk; ik ben ervan overtuigd dat hij met de allerbeste bedoelingen in de politiek zit, en dat dat niet altijd een lolletje voor hem is, straalt hij ook duidelijk - en bijna altijd -  uit.

Er zijn meerdere redenen waarom ik niet snel  - zeg maar (bijna) nooit -  op hem zou stemmen:

- Pieter Omtzigt werd pas ´echt groot´ toen hij meeliftte op de vleugels van de SP / Renske Leyten in de ´Toeslagenaffaire´. Dat hij dat deed was heel belangrijk, want hij maakte van het schandaal van een ´links probleem´, een universeel  - van links tot rechts breed gedragen -  probleem, dus zonder omtzigt zou de affaire waarschijnlijk minder diep gegraven hebben in de politieke mores. Maar tegelijk: zonder alle ´back-office-werk´vvan de SP, zou Pieter Omtzigt er nooit zó hebben kunnen scoren. Ik blijft dus bij het origineel...

- ik bedoel er niets negatiefs mee, maar ik vermoed dat Omtzigt in enige mate gehandicapt is door autisme. Kan hij zelf niets aan doen, is hem niet verwijtbaar, maar het maakt het om diverse redenen veel moeilijker voor hem om te functioneren binnen de slangenkuil die de politiek nu eenmaal is. Hij is dus niet zo geschikt voor de politiek..! Dat is vooral voor hemzelf een probleem, maar nu hij partijleider is, ook voor zijn partij; dat maakt het mij moeilijk om hem langdurig succesvol te zien, zeker in het verrotte politieke klimaat van vandaag de dag. Ik hoop dus dat hij zijn thema: ´een nieuw sociaal contract tussen politie, overheid en de burger´ weet waar te maken, want het is echt heel hard nodig, maar ik twijfel aan zijn vermogen zo´n gigantische klus te klaren...(maar ik blijf hopen!), kan alleen niet stemmen op iemand die bepaalde kwaliteiten mist om succesvol te zijn in een werkgebied...

- Pieter Omtzigt hangt dan weliswaar een aantal denkbeelden aan die me bijzonder aanspreken  - naast dat NSC zijn dat bijvoorbeeld ook bepaalde opvattingen over ´bestaanszekerheid´ en andere sociale kwesties; hij heeft dus wel ´iets sociaals´, maar tot nu toe zie ik keer op keer ook weer dat hij domweg ´knetterrechts´ is, en dat verklaart wellicht waarom hij nu al zes maanden door blijft werken aan ´Wilders-I´, een project waarbij hij  - gezien diverse andere sterke overtuigingen - nog niet dood bij in de buurt gevonden zou moeten willen worden... Kan ik dus niet op stemmen..!

Maar zolang er leven is, blijft er hoop; Pieter Omtzigt is en blijft volgens mij degene die bepaalt wat er met de uitslag van november 2023 gedaan zal gaan worden; dus zolang er nog geen nieuwe verkiezingen zijn uitgeschreven, bestaat er nog een kans(-je) dat hij ons allemaal gaat verrassen met iets positiefs, constructiefs, en  - wie weet - een oplossing voor tenminste één of enkele van de crisissen waar Mark Rutte ons land  heeft ondergedompeld...

De los gerelateerde onderstaande column van de Groene Amsterdammer is in dit verband wellicht ook interessant...

 

(AD)

*

 

In Den Haag Tijdcapsule

Pieter Omtzigt wilde de grondwet een prominente plaats geven in de Kamer. Is dat nu al verleden tijd?

Bastiaan Rijpkema beeld Milo

7 februari 2024 – verschenen in nr. 6  De originele column op de site van de Groene Amsterdammer lees je   ---  Hier  ---

Bij de renovatie van het Binnenhof is een ‘tijdcapsule’ ontdekt. Het loden kistje zat in de sokkel van het ruiterstandbeeld van Willem II naast het Binnenhof – het beeld maakt plaats voor onder meer een tijdelijke uitkijktoren. Vorige week maandag ging het kistje uit 1925 open. Heel spectaculair lijkt de inhoud niet: een oorkonde en memorabilia rond Willem II. Een kistje ‘gevuld met prut’, aldus Marcel van Roosmalen nog diezelfde avond op npo 3. De Haagse burgemeester Jan van Zanen kon zijn geluk echter niet op. ‘Moet je nagaan: een vouw van 99 jaar geleden heb ik mogen ontvouwen’, peperde hij de verslaggever van het Algemeen Dagblad in.

Een tijdcapsule draait om ‘tijd’: de inhoud wordt pas na lange tijd interessant. In de politiek werkt dat anders. Daar kan krap 2,5 jaar voldoende zijn om twee politieke werelden vrijwel hermetisch van elkaar af te sluiten. Even terugspoelen.

Tijdens de Algemene Beschouwingen van 2021 is Pieter Omtzigt de gesel van een dan al 185 dagen formerende Mark Rutte: ‘Jules Verne kon rond de wereld in tachtig dagen.’ De rode draad in Omtzigts betoog is de nog altijd gebrekkige aandacht voor de rechtsstaat en de grondwet na de toeslagenaffaire. In een motie vraagt hij om ‘de grondwet op een passende wijze een goede plaats te geven in het Kamergebouw, zodat iedereen aan de waarde hiervan herinnerd wordt’. Zowat alle partijen stemmen voor Omtzigts motie – de pvv stemt tegen. Sinds oktober vorig jaar hangt de herinnering er: een kunstwerk in de Statenpassage van het tijdelijke Tweede-Kamergebouw. Het laat Thorbecke zien, geestesvader van de grondwet van 1848, tegen de achtergrond van de 23 grondrechten in onze huidige grondwet.

Het is een tijdcapsule begraven door een Omtzigt uit een andere politieke wereld. Hoe anders is die politieke werkelijkheid nu. Omtzigt zit aan de formatietafel met de pvv, een partij die in haar verkiezingsprogramma voorstelt een aantal grondrechten van een grote groep Nederlanders te beperken. Ook aan tafel: de vvd. Met de pvv zou die partij volgens de nos hebben voorgesteld om in een eventueel kabinet een deel van de aangenomen Spreidingswet niet uit te voeren. Juist de verplichting voor gemeenten om bij te dragen aan de asielopvang wilden de partijen onuitgevoerd laten. Omtzigt zal aan zijn Thorbeckelezing gedacht hebben. Het is een ‘hellend vlak’, betoogde hij nog geen jaar geleden, wanneer ‘de regering (…) naar eigen goeddunken gaat bepalen welke onderdelen van wetten wel of niet worden uitgevoerd’.

En dan is er nog de bbb. Partijleider Caroline van der Plas wilde afgelopen vrijdag in Op1 een dreigend filmpje van Farmers Defence Force, gericht aan onder meer een nsc-Kamerlid, niet veroordelen. Van der Plas deed het af als gedoe over ‘de toon’ – ach, wat pallets en autobanden die in brand staan. Who cares.

Het moet inmiddels behoorlijk eenzaam zijn voor Omtzigt aan de formatietafel. Een partij opgericht voor de verbetering van de rechtsstaat. Terechtgekomen in een formatie waar zelfs basale rechtsstatelijke principes verdedigd moeten worden. Als hij deze week de tafel rondkijkt, weet hij dat die verdediging vooral van hem zal moeten komen. Daar komt nog bij dat de NRC afgelopen weekend meldde dat onder nsc-kiezers slechts 25 procent zich zorgen maakt over de grondwet in de formatie. ‘Alle ballen op Omtzigt, the last man standing, misschien’, vatte Stevo Akkerman in Trouw de positie van Omtzigt samen. Een tikkeltje dramatisch wellicht, maar veel scheelt het niet.

Aantrekkelijke opties voor Omtzigt zijn er niet, wel onaantrekkelijke. Onaantrekkelijk is toch kiezen voor samenwerking. Onderzoekers van het Zweedse V-Dem Instituut publiceerden in 2020 een overzicht van manieren waarop democratische partijen kunnen reageren op ‘illiberale uitdagers’ – partijen die onder meer de rechtsstaat ondergraven. Alle reacties hebben nadelen, maar samenwerking lijkt het risicovolst. In het bijzonder waarschuwen de onderzoekers voor het regeren met illiberale partijen ‘in de hoop deradicalisering te bereiken’.

Wat wel te doen, is moeilijker te zeggen. Het meeste verwachten de onderzoekers van het blijven confronteren van illiberale partijen. Belangrijk daarbij is het markeren van de ‘rode lijnen’ van ‘democratische normen’. En dan vooral met de redenen erbij: die moeten elke keer weer opnieuw uitgelegd worden. Geen simpele uitsluiting, maar kiezers van illiberale partijen uitleggen wat je doet. Precies daar ligt in de laatste week van deze formatieronde de grote uitdaging.

Cruciaal is hoe de rechtsstaat in het formatieverslag komt te staan: welke partij heeft welke grens getrokken en waarom? Dat informateur Plasterk de pen vasthoudt, is niet heel vertrouwenwekkend. Twee dagen na de verkiezingen gaf hij in zijn Telegraaf-column al weinig blijk van rechtsstatelijke aarzelingen bij samenwerken met de pvv. Rechtsstatelijke bezwaren kon je wel wegpoetsen in een regeerakkoord. ‘Enorm ingewikkeld’ was de formatie niet. Omtzigt zal er bovenop moeten zitten. Vorige week bracht De Telegraaf dat er in de formatie over Omtzigt wordt geklaagd: dat hij ‘vervalt in zijn oude twijfelgedrag en maar door blijft vragen’. Dat moet hij vooral blijven doen.