Morgen moet'ie weer terug, de klok, een uur... Verder geen commentaar...Enjoy!
Zaterdags Bijvoegsel Overpeinzingen - De wintertijd
Eerst komen de antwoorden, en dan komt de vraag. 1. Het heeft nog iets met de Duitsers te maken. 2. De boeren willen het, want anders worden de koeien op het verkeerde been gezet. 3. Om de aarde weer aan het zonnestelsel aan te passen. 4. Dan wordt het later licht. 5. Nee! Eerder licht. 6. Geen idee. De vraag is: waarom moeten we tweemaal per jaar `het uur verzetten', van zomertijd naar wintertijd en andersom?
Door S. Montag
ZATERDAG 3 NOVEMBER 2001
Twee keer per jaar doen we het. Hoeveel mensen wonen er nu op aarde? Zes miljard? Vijf? Wie houdt het nog bij? Van die vijf of zes is er één miljard dat er geen belang bij heeft, of niet op de klok kan kijken, of geen horloge heeft, of niet wil weten hoe laat het is. De anderen worden door de media bijtijds gewaarschuwd. Dan is het zo ver. Binnen één etmaal beginnen de miljarden de wijzers te verzetten. U, ik, de paus, minister Netelenbos van de Spoorwegen, Osama bin Laden, degenen naar wie onze gedachten nu uitgaan. Wordt het nu vroeger of later licht, vragen ze elkaar. Dat zien we morgen wel. Tweemaal per jaar is een overweldigende meerderheid van de wereldbevolking onvoorwaardelijk gehoorzaam. De droom van iedere dictator.
Wat is het nut van zomertijd en wintertijd? Dat men langer van het daglicht kan genieten, terwijl men bovendien elektriciteit, energie bespaart. Hoeveel mensen beseffen dat? Hoeveel mensen vinden dat een voordeel? Hoeveel vinden het onzin? Ik heb het vermoeden dat, als de Verenigde Naties een democratische wereldreferendum zouden houden, het vlug met het gedoe gedaan zou zijn. Want behalve het beweerde voordeel – daglichtwinst in de zomer - is het dan de vraag op welk deel van de dag je de winst het liefst wilt. Dat zal in het wereldelectoraat misschien wel vijftig-vijftig verdeeld zijn. De ene helft wil pas zijn bed uit als het licht wordt, de andere wil aan het einde van de middag de dag zo lang mogelijk rekken. Er zijn geleerden die dit als een biologisch onderscheid zien: het verschil tussen ochtendmensen en avondmensen. De ene soort heeft in de morgen meer plezier in zijn leven, werkt beter, enz. en de andere ervaart dat allemaal 's avonds.
Dit alles in aanmerking genomen, zou je denken dat bij een wereldreferendum de stemmen staken. Het is mogelijk, maar daarbij is een andere groep buiten beschouwing gelaten, namelijk die van het natuurlijk verzet, degenen die zich niet voetstoots neerleggen bij wat anderen hebben bedacht.
Een jaar of vijftig geleden kende ik iemand die zijn dagproductie wilde verhogen door het etmaal in 25 in plaats van in 24 uren te verdelen. In een uur van 57,6 minuten, was zijn stelling, kon hij evenveel doen als in een uur van 60 minuten. Hij ging om 12 uur naar bed, sliep dan 8 maal 57,6 minuten, en had daarmee een tijdwinst van 19,2 minuten geboekt. In plaats van om 8 uur stond hij om ongeveer tien over half acht op. Zo deelde hij de dag in, volgens zijn 25-uursboekhouding. Het einde van zijn etmaal viel weer samen met het middernacht van de rest. Na een week was hij tureluurs, niet van het werken maar van het rekenen. Telkens weer moest hij de tijd op zijn normaal lopend horloge vergelijken met zijn omrekeningstabel. Bovendien merkte hij dat hij met de rest van de samenleving uit de pas ging lopen. Hardnekkig als hij was, heeft hij het nog een week extra volgehouden. Toen moest hij capituleren, voor de sociale discipline en zijn eigen toenemende onoverzichtelijkheid.
Maar hij bleef op gespannen voet met de officiële tijdrekening leven. Zijn volgende experiment was een dag van 23 uur, met dien verstande dat nu niet de lengte van de uren werd aangepast, maar het einde van het etmaal telkens een standaard-uur vroeger viel. Middernacht werd 23.00, enzovoort. Terwijl hij daarmee bezig was, heb ik hem uit het oog verloren. Het laatste dat ik via via van hem hoorde, was dat hij een wereldspel aan het uitvinden was, beter dan Ganzeborden, Mens erger je niet, Monopoly en Stratego samen. Een dichterlijke rebel.
Intussen hebben we weer `het uur verzet'. Ten eerste is het niet doelmatig. Ongetelde arbeidsuren gaan verloren met het `gelijk zetten', het doorgronden van digitale systemen, het vergeten en vergissen, en vooral het praten daarover. Daarbij komt dat de miljarden hun biologische klok aan de dictatuur van de mechanische moeten aanpassen. Vergelijk het met een bescheiden jetlag. De gebeurtenissen in lichaam en geest verlopen de eerste dagen niet meer congruent met de beweging van de wijzers. Dat veroorzaakt geestelijk en lichamelijk onbehagen. En ten slotte: we leven alweer jaren in de 24-uurseconomie, met 24-uursentertainment en nog altijd, als je aan het knopje draait, gaat het licht aan. En toch, tweemaal per jaar, klimmen we weer op de stoel om een goed werkend mechanisme te forceren. De wijzers en alles wat daarachter zit doen we er evenmin plezier mee.
Uit NRC Handelsblad van zaterdag 3 november 2001, 823 woorden (leestijd ongeveer 3'18)
Op dit artikel rust auteursrecht van NRC Handelsblad BV, respectievelijk van de oorspronkelijke auteur.
LEES MEER over 'Zomer- en Winter-Tijd, en onze omgang daarmee, van NRC:
Bestaan er echt typische ochtend- en avondmensen?
Uit nrc.next van 29 oktober 2007
Maanstofhorloges
Uit NRC Handelsblad van 25 januari 2010
Altijd zomertijd, want minder verkeersdoden
Uit nrc.next van 27 oktober 2006
Avondmens blijft langer waakzaam dan ochtendmens
Uit NRC Handelsblad van 25 april 2009
Park
Uit NRC Handelsblad van 23 juli 1999
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten