Geert Mak tijdens de herdenking februaristaking 2021
26 feb. 2021
De wolf staat voor ons, zei Geert Mak, en vlak voor hem stond PVV’er Martin Bosma
Zap Bij de herdenking van de Februaristaking trapte historicus Geert Mak al snel de brommer van zijn humanistische retoriek aan.
Originele TV-recensie van NRC.nl: --- Hier ---
Zou Geert Mak hebben geweten wie er door de Tweede Kamer was afgevaardigd naar de herdenking van tachtig jaar Februaristaking toen hij zijn toespraak schreef? De live-uitzending leverde hoe dan ook een scène op die weggelopen leek uit een Scandinavisch toneelstuk over de diepste duisternissen van de menselijke ziel. Het desolate decor hielp mee: de Dokwerker keek uit over een vrijwel leeg Jonas Daniël Meijerplein, waar slechts een twintigtal genodigden was toegelaten.
Mak begon kalm over het Amsterdam dat hen omringde, maar trapte al snel de brommer van zijn humanistische retoriek aan. Hij vertelde de parabel van de jongen die zijn dorpsgenoten zo vaak valselijk voor een wolf uit het bos had gewaarschuwd dat toen het moorddadige beest daadwerkelijk opdook, niemand hem nog geloofde. Dit zijn de dagen, zei de schrijver. „De wolf staat voor ons.” Vervolgens verwees hij naar het antisemitisme bij Forum voor Democratie. Dat deed hij zonder die partij bij naam te noemen, tot de geest van Freud de macht over zijn tong overnam en hij ineens ‘Forum’ zei waar ‘voor’ grammaticaal op zijn plaats was geweest.
Daar bleef het niet bij, want daarna begon Mak over een partij „die, als het even kan, het land wil zuiveren van een bepaalde bevolkingsgroep” en die in de peilingen de op één na grootste was. Dat kon er maar eentje zijn. Mak kon zien hoe zijn woorden vielen, want een paar coronameters voor zijn neus stond PVV’er Martin Bosma. Niet in schaapskleren, in een lange jas, maar toch. In de seconden na Maks verwijzing draaide de NOS-camera langzaam in de richting van Bosma, die even iets groots leek weg te slikken. Tien minuten later legde een stoïcijnse Bosma, in zijn hoedanigheid van vicevoorzitter van de Tweede Kamer, een krans voor de voor een belangrijk deel communistische stakers.
De ijzige confrontatie tussen Mak en Bosma was het spectaculairste moment van de herdenkingsuitzending, maar ook de rest van het verslag was de moeite waard. Zo was er de pijnlijke nuance dat de staking de Amsterdammers weliswaar hoop had gegeven, maar dat die hoop uiteindelijk vals was gebleken: de repressie was keihard.
Praat mee met NRC
Onderaan dit artikel kunnen abonnees reageren. Hier leest u meer over reageren op NRC.nl .
Mooi was het gesprekje met Tinie IJisberg, dochter van een van de stakingsleiders, die zich in een fraaie vuurrode mantel had gehuld en vol spijt het lege plein overzag – je voelde hoe belangrijk het gezelschap van andere Amsterdammers voor haar was. Opmerkelijk was haar antwoord op de vraag hoe ze haar vader zag: „Niet als held, maar ik vond hem wel moedig.” Hoe dichter je echt heldendom nadert, hoe minder los mensen het woord in de mond nemen.
De later op de avond herhaalde documentaire De stakende stad scherpte het contrast aan tussen de corona-activisten die dezer weken het monument voor Van Randwijk (‘Een volk dat voor tirannen zwicht / zal meer dan lijf en goed verliezen / dan dooft het licht’) trachten te koloniseren en de oude mannen die echte tirannie van dichtbij hebben gezien. Een van hen vertelde dat „de moffen in het begin heel lief waren”. Dat veranderde snel toen geüniformeerde NSB’ers eenmaal door de straten marcheerden en hard in botsing kwamen met joodse knokploegen.
Prachtig was de opborrelende woede van kunstenaar Jan Sierhuis toen hij zich het moment herinnerde waarop NSB-leider Mussert een toespraak op de Dam kwam houden. Daar zat niet alleen antifascisme bij, maar ook een scheut Amsterdams chauvinisme: hoe durfde die schoft zich in Mokum te vertonen? Benieuwd of Sierhuis (92) donderdagmiddag nog naar de herdenking heeft gekeken.
*
Vergelijkbaar kwa thematiek:
'Rellen, wantrouwen en angst: zijn dit de nieuwe jaren dertig?' NRC-Opinie - Michel Krielaars
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten