Een van de cartoons van Kamagurka voor de Groene Amsterdammer 11 augustus 2022
*
SHARTIE AART DEKKER - Tekort schietend Klimaatbeleid leidt tot... Bosbranden!!
Zo'n beetje wekelijks wordt meer duidelijk hoe verwoestend Klimaatopwarming is, toch hebben we in Absurdistan Nederland nu minimaal twee partijen die vinden dat 'Het wel een tandje minder kan met maatregelen...
Penny-wize and Pound-foolish...
En dan hebben we het nog niet over Trump en de fikkies in LA gehad...
Wat een ramp! Kan onze Lieve Heer niet de 7 Plagen over Mar-el-Lago heensturen?
(AD)
https://www.groene.nl/artikel/eindige-behoeften
Column Economie
Eindige behoeften
16 oktober 2024 – verschenen in nr. 42
Vijftienduizend klimaatwetenschappers waarschuwden vorige week voor onomkeerbare klimaatschade. De uitstoot neemt nog steeds toe, het zeewater warmt op, ijskappen smelten verder. In dezelfde week – alsof het zo afgesproken was, maar uiteraard toevallig – stelde een team van 59 biologen vast dat in de laatste halve eeuw zestig procent van alle dieren op aarde verdwenen is. Dit volgde (was het toeval?) op een bezoek van Jason Hickel aan Nederland.
Hickel, hoewel bekend van het begrip degrowth, stelt in zijn boek Less is More toch niet voor de economie te doen krimpen. Hij bepleit groei van sommige zaken en krimp van andere. Meer schoon vervoer, betaalbare behuizing en gezondheidszorg, minder uitstoot. Onrealistisch, werd hem in Nederland van verschillende kanten verteld, zonder bpp-groei stort de boel in. Hickel roept veel ergernis op, net als de klimaatwetenschappers.
De reden van die ergernis heeft alles te maken met bankiersbonussen die, toevallig natuurlijk, juist die week ook in het nieuws waren. Het kabinet wil de regels ervoor versoepelen, anders vertrekt toptalent. Denk aan iemand als Ralph Hamers, die in 2020 wegging bij ING om bij het Zwitserse UBS vier keer zoveel te gaan verdienen, zo’n tien miljoen euro per jaar. Of neem topman Jamie Dimon van JP Morgan Chase, 36 miljoen dollar per jaar. De Londense bankiers van JP Morgan Chase krijgen sinds kort bonussen tot tienmaal het salaris, ‘een van de meest evenwichtige beloningsstructuren in de sector’ liet de bank weten, blijkbaar zonder ironie.
Dit is allemaal toch niet toevallig, ik neem dat terug. Hickels suggestie is een antwoord op het verdwijnen van dierenpopulaties en het klimaatevenwicht dat zoek is. En de ‘evenwichtige’ beloningsstructuur van JP Morgan Chase verklaart de afwijzing van dit idee dat we schadelijke zaken kunnen doen inkrimpen en nuttige doen groeien.
We kunnen dat niet, en dat is echt niet omdat het bbp-groei zou kosten. Uit onderzoek is zonneklaar dat de exorbitante groei van de financiële sector – groei in krediet en in beloningen – slecht is voor bbp-groei. Meer bank, minder economie. Zo simpel bleek het te zijn na de financiële crisis van 2008, en zo simpel is het nog steeds. Maar als de financiële sector blijft uitdijen, spreekt niemand over de gevaren van bbp-krimp die dit met zich meebrengt. Die zorg komt pas ter tafel als onze verlangens bevraagd worden – bijvoorbeeld als bonussen worden ingeperkt.
Want de reden dat Hickel c.s. zoveel weerstand oproepen, is de vraag die ze centraal stellen: wat heeft een mens materieel nodig om goed te kunnen leven? Vervolgens rekenen ze voor dat dit feitelijk bereikbaar is door verstandige krimp en groei.
Onrealistisch, inderdaad. Onwerkelijk, in de werkelijkheid van Ralph Hamers en Jamie Dimon, die menen aan enkele miljoenen per jaar niet genoeg te hebben voor een fijn leven. Hun vermeende verlangens, en het idee dat geld die kan verwezenlijken, hebben volledig de overhand genomen over hun behoeften in de meest ruime zin van het woord. Het is ook onze werkelijkheid. Ook de modale Nederlander verlangt steeds meer en andere kleding, gadgets en reizen, om de materiële status veilig te stellen. Hij kan slechts dromen van de miljoenen van Hamers en Dimon. Wat hen verbindt is precies die droom.
Het is in die zin dat Hickel onrealistisch is. Hij wil het over materiële behoeften hebben en niet over verlangens. Behoeften zijn eindig, verlangens en status niet. Het goede leven is wellicht te realiseren, maar materiële status wordt steeds weer bevochten, of eigenlijk gekocht, en dat voelt fijn. Die ervaring – jouissance, volgens Lacan – is existentieel geworden, ze gaat boven alles.
Daarom is Hickels voorstel een existentiële bedreiging. Serieus berekenen met hoeveel we toe kunnen: iets engers is er niet, want wat gaan we daarna doen? Ook de klimaatwetenschappers morrelen aan het primaat van verlangens als ze over planetaire grenzen beginnen. Die dreiging roept onzekerheid en ergernis op.
De bankiers roepen geen ergernis op, maar herkenning en afgunst: heerlijk! We willen ons daarom best druk maken voor of tegen bonusbeperking, maar niet over inperking van onze verlangens tot behoeften. Dat is onrealistisch. Daarom ook hebben we een ministerie van Groene Groei. Niet van Duurzaamheid, en zeker niet van Verstandige Krimp en Groei.
Reageren? bezemer@groene.nl
Lees ook:
Vroedkundigen van het nieuwe (7)
‘De rijken moeten minder consumeren’, vindt antropoloog Jason Hickel
Ewald Engelen 19 april 2023
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten