Mooie Column A.L.Snijders: 'Vrije wil'

Teheran, Tel Aviv, Apeldoorn, Moermansk, het maakt wel degelijk uit waar je geboren wordt. Ik kende een jongen (die later een man werd en nu dood is) die geboren werd op het platteland en altijd, elke dag, jaar in jaar uit, door zijn ouders, de schoolmeester en de dominee werd lastig gevallen met goed en kwaad. Vooral het laatste woord beheerste zijn leven. Toen hij voor het eerst op een namiddag in de binnenstad van Apeldoorn langs de open deur van een café liep (bier, sigaretten, muziek, gelach van vrouwen) werd hij bevangen door doodsangst, dit was de toegangspoort tot de hel. Vorige week zag ik een man op de televisie die in een sekte was geboren en opgegroeid. Toen hij had gebroken met dit leven, was hij nog nooit in een café, museum, bioscoop, theater, zwembad geweest. Hij kwam uit de woestenij van goed en kwaad en moest alle schakeringen alleen ontdekken.
De sekteleden, die hun geld, hun vrouw en hun dochters afstaan aan de Leider, denken en zeggen dat ze dat doen uit vrije wil. Soms ontdekken ze dat ze gevangenen zijn, maar meestal niet, de vrije wil is een hardnekkig fantoom.