NIEUWS / NRC / TROUW / POLITIEK / SPANJE / VERKIEZINGEN 2015 / RECHTS-LINKS / TOEKOMST: 'Uitslag markeert nieuw tijdperk, Rajoy verliest meerderheid'

En nu maar hopen dat de verandering echt is ingezet..!

Originele artikel NRC.nl:   ---  Hier  ---

Uitslag markeert nieuw tijdperk, Rajoy verliest meerderheid

Parlementsverkiezingen Spanje De regerende conservatieve PP verliest haar absolute meerderheid. Spanje krijgt een veelkleurig politiek landschap. 

• Koen Greven

 

21 december 2015

Feest bij Podemos-aanhangers nadat de eerste exit polls bekend werden.Foto Pedro Armestre/AFP

Mariano Rajoy (60) mag als leider van de grootste partij van Spanje de verkiezingswinst claimen, maar zijn Partido Popular leed gisteren tegelijkertijd een gevoelige nederlaag. De conservatieven zijn in Spanje de absolute meerderheid kwijt. Aan de aloude situatie waarbij twee partij afwisselend de regeringsmacht hadden, is na bijna vier decennia een einde gekomen. Daar komt een pluriform landschap met vier grote partijen voor in de plaats, wat de vorming van een nieuwe regering gecompliceerd maakt. Partijleiders onthielden zich in afwachting van de definitieve uitslag nog van een reactie.

Als de rechtlijnige Rajoy premier wil blijven dan zal hij de komende weken niet ontkomen aan tal van compromissen. De Partido Popular zal voor het leiden van een nieuw stabiel kabinet pacten moeten sluiten met een oude politieke tegenstander als de socialistische PSOE of met nieuwe partijen als Ciudadanos en Podemos.  

De PP beleefde de verkiezingen met gemengde gevoelens. Rajoy is erin geslaagd verreweg de grootste te blijven, maar verloor uiteindelijk toch eenderde van het aantal zetels. Met zijn boodschap dat de Spaanse economie weer groeit en de werkloosheid wordt teruggedrongen wist de premier met name de stem van de oudere conservatieve kiezers te behouden. Op het platteland is de politieke kaart van Spanje nog blauw gekleurd, maar in de grote steden moest de PP veel terrein prijsgeven aan Podemos en in iets mindere mate aan Ciudadanos. De socialisten verloren over de hele linie en zijn de verliezers.

Pluriforme democratie met zetels voor meer partijen

Nieuwe generatie Spanjaarden

De uitslag van de verkiezingen markeert een nieuw tijdperk waarin een kloof geslagen wordt tussen de gevestigde orde en een nieuwe generatie Spanjaarden, die zich liever vertegenwoordigd zien in partijen zonder diepgewortelde banden met het verleden. Door de Spaanse burgeroorlog (1936-1939) en de dictatuur van Francisco Franco (1939-1975) was het land scherp verdeeld tussen rechts en links. Na de transitie van 1978 kwam Adolfo Suárez in een overgangsregering aan de macht. Sinds de socialist Felipe González in 1982 de verkiezingen won, waren de PSOE en de PP afwisselend aan de macht. Spanje zal het jaar 2016 ingaan als een land met een veelkleurig politiek landschap. Met name Ciudadanos en Podemos dringen aan op een vernieuwd bestel waarbij corruptie en conformisme bestreden worden.

In aanloop naar de verkiezingen wilden met name de PP en de PSOE doen geloven dat er van een nieuw Spanje geen sprake was. Premier Rajoy ging alleen openlijk op televisie in debat met oppositieleider Pedro Sánchez en stelde simpel vast dat een groot land als Spanje een tweepartijenstelsel dient te hebben. De socialist Sánchez richtte zijn campagne op het aanvallen van de PP en stelde arrogant vast dat hij het enige alternatief was voor een Spanje dat om verandering vraagt. Met hun houding miskenden de PP en de PSOE de onvrede die er leeft onder de nieuwe beroepsbevolking. De werkloosheid van 21 procent treft met name jongeren.

PP-aanhangers wachten zondag bij het partijbureau op de uitslag.Foto Jose Jordan/AFP

Conservatisme, arrogantie afgestraft

Het conservatisme van Rajoy en de arrogantie van Sánchez werden bestraft door een grote groep kiezers die hun steun gaven aan nieuwe geluiden. Zo haalde het liberale Ciudadanos van lijsttrekker Albert Rivera vooral onder hoger opgeleide jongeren in de grote steden stemmen weg aan de linkerkant van de PP door zich als een partij ‘van de weldenkende Spanjaard’ te presenteren. Ciudadanos is vanuit het niets nu de vierde partij van Spanje.

Podemos zette onder leiding van Pablo Iglesias vanaf links hard de aanval in op de PSOE. Podemos was begin dit jaar in navolging van het Griekse Syriza als spreekbuis van ontevreden Spanjaarden in de peilingen even de grootste partij, maar verloor door die radicale opstelling in een weer opkrabbelende economie een deel van de potentiële aanhang. Desondanks is Podemos in een paar jaar tijd van een protestbeweging nu uitgeroeid tot een nieuwe machtsfactor.

Een aanhanger van de nieuwe partij Podemos. Foto David Ramos/Getty

Coalitievorming

Spanje gaat een nieuwe tijd tegemoet met andere politieke machtsverhoudingen. Geen van de partijen wilde tijdens de verkiezingscampagne voortuitlopen op komende coalitieonderhandelingen. Rajoy hield keer op keer vol dat de grootste politieke partij van Spanje diende te regeren. Al was het maar omdat altijd zo is geweest. Rivera, Sánchez en Iglesias lieten op hun beurt weten niet in een regering te zullen stappen waarbij ze zelf de tweede viool dienen te spelen. Het staat op voorhand vast dat partijen bij de vorming van een regering concessies aan elkaar moeten doen, waarbij ook een gedoogconstructie heel wel mogelijk is. Op papier komt alleen een coalitie van PP en PSOE of Podemos aan een meerderheid. Voor elke andere coalitie zijn drie partijen nodig.

Voor de conservatieve PP zijn de recente ontwikkelingen in Portugal eendoemscenario. Daar kwam begin oktober de coalitie van premier Pedro Passos Coelho als grootste uit de bus, maar raakte een absolute meerderheid kwijt. Een nieuwe minderheidsregering hield slechts tien dagen stand. Na een impasse kreeg een nieuwe socialistische regering van António Costa steun van Het Linkse Blok en de communisten. Het kostte Rajoy vorige maand veel moeite hem te moeten feliciteren.

**

Ook Trouw komt met een vergelijkbare conclusie; je leest het originele artikel:   ---  Hier ---:

Artikel met heel veel meer links naar de Trouw.nl-site:

Het 'nieuwe Spanje' is niet te negeren

Redactie − 20/12/15, 23:03

© Afp. Pablo Iglesias van de linkse partij Podemos brengt zijn stem uit in Madrid, zondag.

UPDATE Mariano Rajoy zal opgelucht adem hebben gehaald toen gisteren duidelijk werd dat zijn partij, de conservatieve Partido Popular, de grootste is gebleven. Maar achterover leunen is er niet bij voor de premier.

Zijn partij haalde niet de absolute meerderheid in het parlement en daarom zal hij nu na een enerverende verkiezingsstrijd - nog voor die goed en wel begon al historisch genoemd - ook zijn hoofd moeten breken over een te vormen coalitie. Dat zal lastig worden want de eerste uitslagen laten zien dat hij waarschijnlijk een of misschien zelfs twee andere partijen nodig heeft om een regering te kunnen vormen.

En dat is even wennen. Want de laatste drie decennia, sinds het einde van het tijdperk Franco wisselden zijn partij en de socialistische PSOE voortdurend stuivertje en hadden ze hooguit steun van een kleine partij nodig.

Maar Rajoy kreeg dit keer niet alleen met een 'oude' rivaal te maken, ook nieuwe concurrenten van links en rechts probeerden hem in te halen. Eerst betrad Pablo Iglesias, de jonge politicoloog het podium en wist van zijn beweging Podemos een grote volwassen partij te maken. Ruim 20 procent van de Spanjaarden gaven hem vertrouwen. In Baskenland werd Podemos zelfs de grootste met een kwart van de stemmen.

• © AFP. De Spaanse premier Mariano Rajoy spreekt op een korte persconferentie nadat hij zijn stem heeft uitgebracht.

En Iglesias baande ook het pad voor de dertiger Albert Rivera, voormalig zwemkampioen wiens centrum-rechtse partij Ciudadanos het goed doet bij ondernemers. In de peilingen deed hij het beter dan gisteren, maar met 15 procent van de stemmen behaalde hij als nieuwkomer in de nationale politiek toch een verrassend goed resultaat.

Rajoy kan niet om 'het nieuwe Spanje' heen, dat afscheid heeft genomen van het tweepartijenstelsel. Ruim 35 procent van de Spanjaarden heeft door een stem op Podemos en Ciudadanos laten weten vernieuwing in de politiek te willen. Dat geluid kan Rajoy niet zomaar negeren.

Maar de premier liet afgelopen maanden zien nog niet zo goed raad te weten met het compleet opgeschudde politieke landschap. Zo bediende hij zich minder behendig dan Rivera en Iglesias van sociale media. Ook vermeed hij televisiedebatten met zijn jonge uitdagers en schoof hij steeds vaker zijn vicepremier, veertiger Soraya Sáenz de Santamaría, naar voren. Tot overmaat van ramp werd hij tijdens zijn campagne ook nog in zijn gezicht gestompt door een boze Spaanse tiener.

Maar Rajoy herpakte zich. Ondanks corruptieaantijgingen richting zijn partij bleef hij herhalen dat een stem op de PP een stem voor 'een stabiel Spanje' zou zijn. Vrijdag zei hij nog alle vertrouwen te hebben de grootste te zullen worden.

Nu dat is gebeurd moet Rajoy wachten op een uitnodiging van koning Felipe om een coalitie te mogen gaan vormen. En daarna moet de premier zich opmaken voor dagen en wellicht weken van onderhandelen met mogelijke partners.

De partij van premier Mariano Rajoy komt volgens de voorlopige uitslagen van zondag op 122 zetels van de 350 uit en verliest daarmee de absolute meerderheid. De socialistische partij PSOE komt op de tweede plek met ongeveer 91 zetels. De 'nieuwe partijen', het linkse Podemos en de liberale Ciudadanos deden het met respectievelijk 69 en 40 behaalde zetels goed.

Hoe werd en van tevoren naar deze waarschijnlijke omwenteling aangekeken?

CITAAT uit een historisch/beschrijvend/Spanje van nu-artikel (Hieronder een fragment en een link ernaartoe):

Onder González slaat Spanje van 1982 tot 1996 een nieuwe weg in. „Spanje [moet] zich ontworstelen aan een erfenis van eeuwen van achterlijkheid, repressie en isolement”, zegt hij in zijn eerste regeringsverklaring. González bouwt aan een land dat serieus genomen wil worden in Europa. Het voert de leerplicht in, verbetert de sociale zekerheid, sleutelt aan de infrastructuur en liberaliseert de economie.

NRC.nl: 'Het land van mijn ouders is weg'