ANALYSE DE GROENE / ISRAËLISCHE POLITIEK: 'Voor Netanyahu begint de cel te lonken'

In de wereld

Voor Netanyahu begint de cel te lonken

Jan van der Putten

 

5 juni 2019 – verschenen in de Groene Amsterdammer  nr. 23 

Jeruzalem – Een fluitje van een cent had het moeten zijn, de formatie van het vijfde kabinet van Benjamin Netanyahu. Maar de deadline werd gemist omdat de politici elkaar de tent uit vochten. 

Daarmee viel Netanyahu’s opzet in duigen om via een op maat gesneden onschendbaarheidswet uit de gevangenis te blijven. Op 17 september zijn er opnieuw verkiezingen, maar zelfs als hij ze wint is het voor hem te laat om er een immuniteitswet door te jassen.

Waarom is de formatie mislukt? Netanyahu weet het zeker: dat komt door Avigdor Lieberman. Deze ex-nachtclubuitsmijter, ex-corruptieverdachte en ex-minister haalde met zijn seculiere partij Israël Ons Huis bij de verkiezingen van 9 april vijf zetels. Weinig, maar genoeg om Netanyahu aan een meerderheid te helpen. Maar Lieberman haat Netanyahu omdat die hem al jaren de weg naar de hoogste macht verspert. Lieberman zei dat hij alleen aan de regering wilde meedoen als de dienstplicht voortaan ook zou gelden voor ultraorthodoxen. Hun politieke leiders lieten weten dat zij in dat geval niet zouden meedoen. Netanyahu zou dus linksom of rechtsom niet aan een meerderheid komen. Tandenknarsend ging hij akkoord met de ontbinding van het nauwelijks geïnstalleerde parlement, want het alternatief vond hij nog erger: dat oppositieleider Benjamin Gantz, wiens partij Blauw en Wit in april evenveel zetels (35) had gehaald als Likud, de formatieopdracht zou krijgen.
Even was de rabiate Palestijnen-hater Lieberman de lieveling van links. Netanyahu gebruikte voor hem het ergste scheldwoord uit zijn vocabulaire: linkse rakker. Als er iemand de schuld heeft van deze bizarre crisis, is het Netanyahu zelf. Het ging hem maar om één ding: een wet die hem immuniteit zou geven in zijn drie corruptiezaken. Ondermijning van het Hooggerechtshof was daarvoor noodzakelijk. 

Op de valreep heeft hij nog wanhopig gezocht naar andere partners. Avi Gabbay, de principeloze leider van de gedecimeerde Arbeiderspartij, wilde best, maar kreeg een veto van zijn medebestuursleden. Iemand van Blauw en Wit kreeg het ministerie van Defensie aangeboden. Zelfs de Arabische politicus Ayman Odeh werd benaderd. Netanyahu was tot alles bereid – ontruiming van de bezette gebieden, intrekking van de natiestaat-wet, herstel van het historische onrecht dat de Palestijnen is aangedaan – in ruil voor steun aan de immuniteitswet. Zijn kans op pluche is nu piepklein geworden. De kans op de cel levensgroot.

*

SHARTIE AART DEKKER

Zou het dan eindelijk..? Eerst zien, dan geloven...

(AD)