Wagnerbaas Jevgeni Prigozjin sterft in verdachte vliegtuigcrash. #doorbraak #cartoon #vanmol #vanmoltoons #Prigozjin #wagner #poetin #rusland #crash
*
Column Buitenland
De orde van de chaos
6 september 2023 – verschenen in nr. 36 Originele Column op Groene.nl --- Hier ---
Is de manier waarop Jevgeni Prigozjin ter aarde viel een teken van zwakte, of juist van macht? Als een privé-vliegtuig met tien mensen aan boord om onduidelijke redenen neerstort tussen Ruslands twee belangrijkste steden in, op vijftig kilometer van de privé-residentie van de president, telt dat dan als chaos of juist als een herstel van de orde?
De opvattingen hierover liggen werelden uit elkaar. Onder Kremlin-critici mompelen verslagen pessimisten dat de enige die weerstand kon bieden nu ondergronds ligt en dat de Russische elite zich vanaf nu nóg volgzamer zal gedragen.
Terwijl de optimisten triomfantelijk verkondigen dat Vladimir Poetins regime hiermee zijn échte, barbaarse gezicht heeft getoond, en dat de volgende die in opstand komt, wie dat ook moge zijn, tot het einde zal gaan, wat dat ook moge betekenen.
Een derde groep mensen probeert zich aan de discussie te onttrekken door zich op complottheorieën te storten en te betwijfelen of Prigozjin wel degelijk dood is.
Bij gebrek aan feiten kan enkel worden geconstateerd: Prigozjin is geëlimineerd uit het publieke veld, en is daarmee dood, of zo goed als. En: voor veruit de meeste mensen was dat een voorspelbare wending.
Sinds de muiterij eind juni was de consensus dat Prigozjin een dead man walking was, net zoals je bij een gangsterfilm op een bepaald moment (meestal veel te vroeg) weet: díe gaat eraan. Poetin had Prigozjin publiekelijk een ‘verrader’ genoemd en dat was volgens de wet, niet verankerd in de grondwet maar in de Russische psyche en daardoor des te onaantastbaarder, zo goed als de doodstraf.
Het was Prigozjins voortbestaan – handenschuddend op de Afrika-top in Sint-Petersburg – niet zijn uiteindelijke vernietiging, dat shockeerde. Nu hij dood is kan er weer rustig worden uitgeademd. De orde is weer hersteld. De orde van de chaos.
De term ‘maffia state’ is de afgelopen weken vaak gevallen. De oud-diplomaat en nu analist Alexander Baunov vat de term bondig samen als: ‘hoe het écht zit’.
‘Als Poetin Prigozjin wilde vermoorden had hij dat in Afrika gedaan’
Er zijn instituten, wetten, procedures, regels die zogenaamd worden nageleefd, een officieel verhaal. En dan is er hoe het écht zit. Hoe groter het gat tussen die twee, hoe meer je te maken hebt met een maffiastaat. De columnist Maxim Troedoljoebov omschrijft deze schizofrene wereld met de Russische uitdrukking: iedereen begrijpt alles. Vsje vsjo ponimajoet.
Er zijn de berichten van de luchtvaartautoriteit, het onderzoekscomité en de staatsmedia die rapporteren over een vliegtuigcrash in de Tver-regio en het lopend onderzoek naar een mogelijk technisch mankement. En dan is er de algemene aanname dat het hier om een publieke executie gaat, goedgekeurd op het hoogste niveau.
In de werelden van ‘hoe het echt zit’ en ‘iedereen begrijpt alles’ draait het om informele wetten en respect, niet voor instituten maar voor de hiërarchie. Wie een aanslag pleegt op die orde is een vijand met wie moet worden afgerekend – zij het een mondige liberaal of een turbo patriot, ‘held van Rusland’ of niet.
Als een speciale operatie werd de begrafenis in besloten kring gehouden, de exacte locatie tot op het laatst verzwegen. In meer dan zeventig steden richtten Prigozjins aanhangers provisorische gedenkplaatsen op waar ze bloemen neerlegden, Wagner-memorabilia, speelgoedvliegtuigjes en hier een daar een hamer ter gedachtenis.
Poetin bleef weg, maar beschreef Prigozjin in een nonchalant antwoord op een niet-spontane vraag op tv als een ‘getalenteerd zakenman’ met een ‘moeilijk lot’ die ‘serieuze fouten’ had gemaakt.
Op hun beurt deden propagandisten hun best om de suggestie dat het Kremlin achter de moord zat af te breken als onlogisch. Bij de mislukte dodelijke vergiftiging van Aleksej Navalny, was hun argument: ‘Als Poetin hem dood had gewild, dan had hij hem wel vermoord.’ ‘Nu zeggen ze: als hij Prigozjin had willen vermoorden had hij dat wel in Afrika gedaan’, merkte de journalist Ilja Sjepelin op.
De kritiek op het idee dat het Kremlin achter de dood van Prigozjin zou zitten, is dat het op een andere manier beter had gekund. Maar niet dat het Kremlin boven moord staat.
Russen vinden de aanpak tegenover vijanden van het systeem misschien niet altijd even mooi of subtiel, maar begrijpen als burgers van de wereld intuïtief de onderliggende noodzaak ervan.
Al dat geweld maakt Poetin niet per se populairder. Maar zoals een Amerikaanse functionaris tegen de site Politico zegt: ‘Just because people hate you doesn’t mean you’re necessarily going to be out of power.’
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten