Het is niet alleen puur geluk als je een vliegramp overleeft
De
meeste passagiers die bij een vliegtuigongeluk zijn betrokken,
overleven dat.
De
kans daarop groeit wanneer de overlevingstips goed worden opgevolgd.
- Jannetje Koelewijn
26
februari 2009
 |
| Een vliegtuig van Turkish Airlines crashte vlak bij Schiphol. Veel mensen overleefden. |
Je let nooit op als de stewardess
veiligheidsinstructies geeft? Je denkt dat je er toch geweest bent
als het vliegtuig neerstort? Kijk dan nu even naar deze cijfers. Van
de 53.487 passagiers die tussen 1983 en 2000 in de Verenigde Staten
een vliegtuigongeluk meemaakten, overleefden er 51.207.
En het is niet alleen maar puur
geluk als je daarbij hoort. Je kunt daar zelf iets aan doen. Luister
naar Ed Galea, hoogleraar mathematische modellering aan de
Universiteit van Greenwich in Londen. Die ondervroeg de afgelopen
jaren meer dan 1.000 overlevenden van 105 vliegtuigongelukken. Hij
wordt gezien als een van de belangrijkste experts in vliegveiligheid
ter wereld. Toevallig gaf hij afgelopen zaterdag overlevingstips in
de weekendbijlage van de Britse krant The Guardian. Het omslagverhaal
ging over de geslaagde noodlanding van de Airbus A320 van US Airways
in de Hudsonrivier in New York, nu zes weken geleden.
Ed Galea zegt dat je altijd je
schoenen moet aanhouden tot het vliegtuig hoog in de lucht is. Die
heb je nodig als je na een crash door de rommel moet lopen. Er wordt
vaak gezegd dat je achterin het vliegtuig veiliger bent dan voorin,
maar daarvoor is volgens Galea nooit bewijs gevonden. Hij zegt dat je
het best een stoel kunt hebben die zo dicht mogelijk bij een uitgang
is. En aan het gangpad ben je veiliger dan bij het raam: je kunt
sneller wegkomen.
 |
| Een vliegtuig van Turkish Airlines crashte vlak bij Schiphol. Veel mensen overleefden. |
Heel belangrijk volgens Galea:
oefen met het losmaken van je stoelriem. Veel mensen zoeken na een
crash tevergeefs naar de drukknop, omdat de riemen in hun auto zo
opengaan. En ja, zo zijn er al vaak doden gevallen. Zelf telt Galea
altijd precies hoe veel rijen stoelen er tussen hem en de
nooduitgangen zijn, naar voren en naar achteren. Hij heeft vaak van
mensen gehoord dat ze door rook en het uitvallen van de verlichting
geen idee hadden waar ze waren. Als je niets meer kunt zien, zegt
hij, dan moet je kunnen vóélen waar je bent.
Lees de veiligheidsinstructies,
zegt Galea. Als je naast de nooduitgang zit: laat tot je doordringen
hoe die opengaan. En máák ze ook open als het nodig is, ook al gaat
het dwars tegen je gevoel in.
Want dat gevoel, zegt Michael
Lindell van de A&M University in Texas, Verenigde Staten,
bedriegt je op het moment van een crash. Volgens Lindell, hoogleraar
risicoreductie, komt dat doordat de meeste mensen in hun hele leven
nooit een ramp meemaken. „Wanneer er iets heel ergs gebeurt, is de
meest redelijke reactie: het kan niet waar zijn dat dit nu gebeurt.
Dus het gebeurt ook niet.” Vervolgens doen ze niets.
Lindell vertelt dit in een artikel
van de Amerikaanse journaliste Amanda Ripley in het tijdschrift Time,
in april 2005. Amanda Ripley schreef een boek over hoe mensen zich
gedragen bij een ramp: The unthinkable: who survives when disaster
strikes – and why . Daarin staat dat mensen bij een
vliegtuigongeluk in drie groepen zijn te verdelen. Tien tot vijftien
procent blijft kalm en handelt snel en efficiënt. Vijftien procent
begint te schreeuwen en te huilen. Het cabinepersoneel is erin
getraind om hen zo snel mogelijk te isoleren en hun hysterische
gedrag te onderdrukken.
Maar de grote meerderheid, schrijft
Ripley, reageert lethargisch en sloom. En al is het lastig te
voorspellen wie in welke groep zal vallen – besluitvaardige types
kunnen ook totaal verbijsterd zijn – het is wel duidelijk dat
mensen die zich hebben voorbereid en weten wat ze moeten doen vaker
doelgericht handelen en de leiding nemen. Dat helpt henzelf en
anderen om te overleven. In de eerste minuten na een ramp zijn er nog
geen hulpverleners.
In een interview op YouTube zegt
Amanda Ripley dat mensen, anders dan je zou denken, bij rampen niet
in de eerste plaats doodsbang zijn. „Medeleven met de mensen om hen
heen, aan wildvreemden hulp bieden, echte warme medemenselijkheid,
dat is wat je bij alle grote rampen ziet.” Gevraagd naar de
belangrijkste conclusie over rampsituaties, zegt ze: „Gewone mensen
doen er in rampsituaties meer toe dan wie ook.”
Wat de inzittenden van het gisteren
op Schiphol gecrashte toestel zeggen, zou voorspeld kunnen zijn door
Ed Galea, Micheal Lindell en Amanda Ripley. Luister naar Mustafa
Atman (23) uit Roosendaal, NS-beveiliger. Die wist na het ongeluk
naar buiten te komen, maar rende meteen weer terug om andere
passagiers te helpen.
Hij zegt: „Ik hoorde geschreeuw
van passagiers bij de voorkant en in de staart van het vliegtuig.
Daar kwam het geluid vandaan. We hebben passagiers van tussen de
stoelen gewrikt. Eentje zat bijna tot zijn knieën toe in de modder.
Die moesten we echt gaan uitgraven. Er waren ook kinderen aanwezig in
het vliegtuig, sommigen liepen rond. Die hebben we naar buiten
gedragen. Uit de voorkant hebben we ook nog een persoon naar buiten
gehaald. Op mijn rug, want die had een gebroken been.”
Henk Heijloo (60) uit Heelsum,
financieel consultant, werd meteen na het ongeluk bij zinnen gebracht
door de man die naast hem zat. „Hij zei: ‘Doe het luik open. Het
vliegtuig kan in de fik gaan’.” Heijloo deed het, maar vervolgens
kon hij niet naar buiten. „Ik zat vast in mijn riem.”
De man naast hem sjorde hem los.
Daarna gleed Henk Heijloo van de glijbaan af en rende door de klei.
En toen ging hij weer terug om zijn bril te zoeken. Hij pakte ook
zijn jasje „Ik stond er toen niet eens meer bij stil dat het
vliegtuig in de fik zou kunnen gaan, heel gek.”
Nog een tip van de Britse
hoogleraar Ed Galea: oefen de brace position. Hoofd tussen de knieën,
armen om de benen heen. Dat is de beste manier om een klap op te
vangen zonder bewusteloos te raken of een been te breken. Maar de
inzittenden van het toestel van Turkish Airlines kregen daar gisteren
de tijd niet voor. Ze dachten dat ze aan het landen waren en opeens
was er, zonder waarschuwing, een enorme klap.
Lees artikelen van Amanda Ripley en
kijk naar het interview met haar via nrcnext.nl/links
Lees het verhaal in The Guardian
via het archief van guardian.co.uk (betaald)
De ooggetuigen werden geïnterviewd
door Carola Houtekamer en Esther Rosenberg
Posts
Geen opmerkingen:
Een reactie posten